Ο 'φάραγγας' όπως εμείς αποκαλούμε το φαράγγι της Σαμαριάς, είναι το μεγαλύτερο, επιβλητικότερο και ομορφότερο φαράγγι της Ευρώπης, το οποίο από το 1962 έχει χαρακτηρισθεί εθνικός δρυμός και από το 2001 ευρωπαϊκός και ανήκει στο δίκτυο ΦΥΣΗ 2000. Το μήκος του φτάνει τα 15χλμ., το πλάτος του ξεκινά από 3,5 και φτάνει τα 150μ., ενώ το ύψος του φθάνει τα 500μ. Εντυπωσιακό στοιχείο του φαραγγιού είναι οι πτυχώσεις που σχηματίζουν τα πετρώματά του. Η χλωρίδα και η πανίδα του είναι εξαιρετικά πλούσιες και αποτελούνται από μοναδικά είδη φυτών και ζώων που προστατεύονται από διεθνείς συμβάσεις, με κορυφαίο τον περίφημο Κρητικό αίγαγρο ή αγρίμι ή Κρι-Κρι, καθώς επίσης και τους σπάνιους γυπαετούς και άλλα είδη άγριων πουλιών. Το τοπίο είναι θαυμάσιο με ιδιόμορφους γεωλογικούς σχηματισμούς. Η πεζοπορία ξεκινά από το Ξυλόσκαλο (υψόμετρο 1.250μ.), στο οροπέδιο του Ομαλού. Το μονοπάτι μετά από κατηφορική πορεία ακολουθεί την κοίτη ενός ποταμού, κατά μήκος ενός πανέμορφου δάσους με ψηλά δέντρα και καταπληκτική θέα. Στα μισά του φαραγγιού βρίσκεται το χωριό "Σαμαριά", το οποίο εγκαταλείφθηκε το 1962 μετά την κήρυξη του Φαραγγιού σε Εθνικό Δρυμό. Εκεί βρίσκεται η βυζαντινή εκκλησία του 14ου αιώνα «Οσία Μαρία η Αιγυπτία» η οποία έδωσε και το όνομά της στο χωριό και το φαράγγι, αφού το "Σαμαριά" αποτελεί συναίρεση του "Οσία Μαρία", ''Σια Μαρία'', ''Σαμαριά''. Ένα από τα ωραιότερα τμήματα της διαδρομής είναι οι "Πόρτες", όπου οι δύο πλευρές του φαραγγιού απέχουν μόνο 3,5 μέτρα και έχουν ύψος 500 μέτρα. Η διαδρομή διαρκεί 4-6 ώρες, αναλόγως του ρυθμού. Είναι επισκέψιμο από Μάιο έως Οκτώβριο. Το χειμώνα, το νερό του ποταμού το καθιστά επικίνδυνο και αδιάβατο.
Πολύ όμορφο και ενδιαφέρον φαράγγι. Το μήκος του είναι 7 χλμ. Και χρειάζονται 3,5 – 4 ώρες για την διάβασή του. Η είσοδός του ξεκινά από το χωριό Αράδαινα, δίπλα στη σιδερένια γέφυρα ύψους 138μ. όπου οι λάτρεις του ελαστικού σχοινιού (bungee jumping) θα απολαύσουν τα άλματα τους στο κενό. Το φαράγγι καταλήγει στην όμορφη παραλία 'Διαλισκάρι' ή 'Μάρμαρα', όπου μπορείτε να απολαύσετε το μπάνιο σας καθώς και να τσιμπήσετε στην παρακείμενη καντίνα. Από εκεί μπορείτε να πάτε με βάρκα στο Λουτρό και κατόπιν Σφακιά ή να συνεχίσετε ανατολικά το μονοπάτι για Λουτρό σε απόσταση περίπου 2 ωρών και άλλες 2 μέχρι τα Σφακιά.
Μικρό και βατό στη διάσχισή του, επιβλητικό με τους βράχινους όγκους του να υψώνονται στα 300μ. σε αρκετά σημεία όπου το πλάτος του είναι μόλις 2μ.! Η είσοδός του βρίσκεται λίγο μετά το χωριό Ίμπρος , με μήκος 8 χλμ.. Μετά από 2 ώρες πεζοπορία φτάνετε στην έξοδό του, στο χωριό Κομιτάδες.
Καταπράσινο, όμορφο και εύκολο. Από την Ανώπολη ξεκινά η πεζοπορία διάρκειας 2 ωρών έως τη βυζαντινή εκκλησία του Τίμιου Σταυρού (αυτό το κομμάτι μπορεί να πραγματοποιηθεί και με αγροτικό ή τζιπ). Από εδώ αρχίζει η κατάβαση, διάρκειας 3 ωρών περίπου, που καταλήγει στην όμορφη παραλία του Ίλιγγα, 2 χλμ. δυτικά της Χώρας Σφακίων.
Ξεκινάει από το Μούρι και έπειτα από πεζοπορία τεσσάρων ωρών καταλήγει μέσα στη Χώρα Σφακίων. Όμορφο και αξιόλογο
Ενδιαφέρον αλλά πολύ δύσκολο φαράγγι και χρειάζεται έμπειρος οδηγός. Ξεκινά από το καταφύγιο Καλλέργη και μετά από 5 ώρες πεζοπορίας, φτάνουμε στη θέση Ποταμός. Από εκεί η κάθοδος γίνεται από μια Ρέχτρα (κατακόρυφο γκρεμό-καταρράκτη) με τη βοήθεια σχοινιών και μετά από πεζοπορία 3.30 ωρών, καταλήγει στο όμορφο δάσος της Σελούδας στην υπέροχη παραλία του Αγ. Παύλου. Μπορείτε όμως να διαβείτε το τελευταίο μέρος του φαραγγιού, από τον Άη Γιάννη με πεζοπορία 1,30 ώρας, ως την πηγή – σπήλαιο Κορμόκοπο. Από εκεί κατεβαίνουμε στο φαράγγι, περπατώντας συνολικά δύο ώρες για να βγούμε και πάλι στην ακτή του Αγ. Παύλου, από όπου η Αγία Ρουμέλη απέχει μία ακόμη ώρα.
Πανέμορφο, πλούσιο σε χλωρίδα και πανίδα (εδώ ζει το κρητικό αγρίμι ή κρι-κρι) και ένα από τα πιο 'δύσκολα' φαράγγια της δυτικής Κρήτης. Αποτελεί το φυσικό όριο μεταξύ του δήμου μας και του δήμου Σελίνου. Απαιτείται έμπειρος οδηγός και χρόνος 2 ημερών. Είσοδος από το οροπέδιο του Ομαλού με ανάβαση στον σχεδόν κάθετο Γκίγκιλο και μετά από 3 ώρες φτάνετε στην ερειπωμένη στάνη του Τζάτζιμου (υψόμ. 2.080 μ.). Από εκεί έως την θαυμάσια παραλία της Τρυπητής απαιτούνται 3 ώρες ακόμα. Αν δεν σας περιμένει βάρκα, απαιτείται πεζοπορία 3 ωρών δυτικά για τη Σούγια.
Το πιο άγριο και δύσβατο φαράγγι. Απαιτείται έμπειρος οδηγός και χρόνος 2 ημερών. Η πεζοπορία ξεκινά από το οροπέδιο του Ομαλού με ανάβαση στο βουνό Γκίγκιλος έως την κορυφή σχεδόν και μετά κατάβαση με κατεύθυνση δυτικά για την υπέροχη παραλία Δώματα, στο Λιβυκό πέλαγος, μετά από 8 ώρες. Ακόμα 3 ώρες ανατολικά για να φθάσετε στην Αγία Ρουμέλη.
Το φαράγγι ξεκινά από το οροπέδιο του Μανικά. Ο χωματόδρομος για Μανικά, ξεκινά λίγα μέτρα πριν το χωριό Σκαλωτή αριστερά. Το φαράγγι είναι λίγο δύσβατο και η πεζοπορία διαρκεί περίπου 3 ώρες. Στην διάσχιση αυτή, θα έχετε την δυνατότητα να απολαύσετε τις πτήσεις των γυπαετών και πιθανόν να τους δείτε ψηλά στις φωλιές τους, καθώς εδώ φωλιάζει ο μεγαλύτερος αριθμός ζευγαριών του είδους στην Ευρώπη. Η θέα είναι μαγευτική και το φαράγγι καταλήγει στη Σκαλωτή, όπου υπάρχει και το παρατηρητήριο των μεγάλων αρπακτικών.
Το φαράγγι αυτό, βρίσκεται στη βόρεια είσοδο των Σφακίων, στο Ασκύφου. Λαγκός σημαίνει φαράγγι και άρα το φαράγγι του Κατρέ. Το όνομά του προέρχεται από τον Κατρέα ο οποίος ήταν γιος του Μίνωα και είχε ιδρύσει ομώνυμη πόλη στην περιοχή. Ξεκινά από τη θέση 'ξυλόδεμα' και καταλήγει μετά από 2 χλμ. στη θέση 'Βατέ' στο οροπέδιο της Κράπης. Οι πλαγιές του είναι αρκετά απότομες και είναι πολύ δύσβατο.
Ξεκινάει από το ύψωμα Ακονές του χωριού Ασφένδου, έχει στενές πόρτες και άγριους γκρεμούς. Το φαράγγι αυτό είναι μεγάλου βαθμού δυσκολίας και για τη διάβασή του χρειάζεται ειδικός εξοπλισμός ορειβασίας (σχοινιά κτλ.). Το φαράγγι καταλήγει στο χωριό Νομικιανά, έπειτα από πεζοπορία τεσσάρων ωρών.