Ο 'φάραγγας' όπως εμείς αποκαλούμε το φαράγγι της Σαμαριάς, είναι το μεγαλύτερο, επιβλητικότερο και ομορφότερο φαράγγι της Ευρώπης, το οποίο από το 1962 έχει χαρακτηρισθεί εθνικός δρυμός και από το 2001 ευρωπαϊκός και ανήκει στο δίκτυο ΦΥΣΗ 2000. Το μήκος του φτάνει τα 15χλμ., το πλάτος του ξεκινά από 3,5 και φτάνει τα 150μ., ενώ το ύψος του φθάνει τα 500μ. Εντυπωσιακό στοιχείο του φαραγγιού είναι οι πτυχώσεις που σχηματίζουν τα πετρώματά του. Η χλωρίδα και η πανίδα του είναι εξαιρετικά πλούσιες και αποτελούνται από μοναδικά είδη φυτών και ζώων που προστατεύονται από διεθνείς συμβάσεις, με κορυφαίο τον περίφημο Κρητικό αίγαγρο ή αγρίμι ή Κρι-Κρι, καθώς επίσης και τους σπάνιους γυπαετούς και άλλα είδη άγριων πουλιών. Το τοπίο είναι θαυμάσιο με ιδιόμορφους γεωλογικούς σχηματισμούς. Η πεζοπορία ξεκινά από το Ξυλόσκαλο (υψόμετρο 1.250μ.), στο οροπέδιο του Ομαλού. Το μονοπάτι μετά από κατηφορική πορεία ακολουθεί την κοίτη ενός ποταμού, κατά μήκος ενός πανέμορφου δάσους με ψηλά δέντρα και καταπληκτική θέα. Στα μισά του φαραγγιού βρίσκεται το χωριό "Σαμαριά", το οποίο εγκαταλείφθηκε το 1962 μετά την κήρυξη του Φαραγγιού σε Εθνικό Δρυμό. Εκεί βρίσκεται η βυζαντινή εκκλησία του 14ου αιώνα «Οσία Μαρία η Αιγυπτία» η οποία έδωσε και το όνομά της στο χωριό και το φαράγγι, αφού το "Σαμαριά" αποτελεί συναίρεση του "Οσία Μαρία", ''Σια Μαρία'', ''Σαμαριά''. Ένα από τα ωραιότερα τμήματα της διαδρομής είναι οι "Πόρτες", όπου οι δύο πλευρές του φαραγγιού απέχουν μόνο 3,5 μέτρα και έχουν ύψος 500 μέτρα. Η διαδρομή διαρκεί 4-6 ώρες, αναλόγως του ρυθμού. Είναι επισκέψιμο από Μάιο έως Οκτώβριο. Το χειμώνα, το νερό του ποταμού το καθιστά επικίνδυνο και αδιάβατο.