Φοίνιξ

Η αρχαία πόλη Φοίνιξ βρισκόταν σε όρμο στα δυτικά του σημερινού Λουτρού Σφακίων. Υπήρξε λιμάνι της Ανωπόλης και της Αραδήνας με ανάπτυξη στους ρωμαϊκούς χρόνους. Το λιμάνι προσέφερε μεγάλη προστασία λόγω της θέσεώς του, ακόμα και από ισχυρή κακοκαιρία. Σήμερα διακρίνονται τα λείψανα κατοίκησης. Στη θέση του ναού της Θεοτόκου, υπήρχε μεγάλη τρίκλιτη παλαιοχριστιανική βασιλική, όπου διασώζονται οι τοίχοι σε ύψος 3 μ.  Χαρακτηρίζεται από ευρύχωρο πρόσκτισμα νότια του νάρθηκα, μάλλον βαπτιστήριο. Υπήρξε έδρα αρχιεπισκοπής, μέχρι την πρώιμη βενετοκρατία. Εδώ λατρευόταν ο Κρηταγενής Δίας και ο Απόλλων του μαντείου των Δελφών. Δυτικά του χωριού υπάρχουν ερείπια του ναού του Απόλλωνα καθώς και του τούρκικου κάστρου. Δίπλα στον ναό της  Αγ. Αικατερίνης που βρίσκεται στην είσοδο του χωριού στέκει ακόμα ο τούρκικος κουλές, ο οποίος χτίστηκε το 1866 και έχει κυκλικό σχήμα και μεγάλο ύψος. Επίσης σώζονται τμήματα των αρχαίων λουτήρων, από όπου πήρε το όνομα του το σημερινό χωριό Λουτρό