Καινώ

Μικρή και ορεινή αρχαία πόλη, κτισμένη μέσα στο φαράγγι της Σαμαριάς, κοντά στις πηγές του ποταμού, στη θέση 'Ελληνικά'. Αναπτύχθηκε κατά την αρχαιότητα και σύμφωνα με την παράδοση εδώ γεννήθηκε η θεά Βριτομάρτυς, από το 'βριτύ' που σημαίνει 'γλυκό και το 'μάρτις΄ που σημαίνει κορίτσι-παρθένος, η επονομαζόμενη Δικτύνη και κόρη του Δία. Άγαλμά της φυλάσσεται στο μουσείο Χανίων. Το 1991 εντοπίστηκε υπαίθριο ιερό με πηγή, πολύ κοντά στο εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου. Ακόμα, βρέθηκαν χάλκινα και σιδερένια βέλη και αιχμές δοράτων. Πρόκειται για το Μαντείο του Απόλλωνα ή το Κηρύκειον Άντρον. Στο ίδιο περιβάλλον έζησε και λατρευόταν η νύμφη Ακακαλίς.